Sabiha Sertel, gazeteciliği meslek edinmiş ilk kadın yazarlardandır. Cumhuriyet döneminin en önemli gazetecilerinden olan ve ilk profesyonel kadın gazeteci ünvanına sahip Sertel, aynı zamanda feminizmin öncülerindendir. Sabiha Sertel, 2 Eylül 1968’te 73 yaşında Bakü’de vefat etti.
Sabiha Sertel kimdir?
Cumhuriyet döneminin en önemli gazetecilerinden ve feminizmin öncülerindendir. 1895’te Selanik’te doğdu. 1912’de İstanbul’a göçtü. 1915’te gazeteci Zekeriya Sertel ile evlendi. 1919-20 yıllarında İstanbul’da Halide Edip Adıvar’ın başyazarlığını yaptığı “Büyük Mecmua” adlı haftalık dergiyi eşiyle beraber çıkardı. Amerika’da Columbia Üniversitesi’nde sosyoloji eğitimi gördü.
Eğitim sırasında Marx ve Engels’in eserleriyle tanıştı. ABD’de yaşayan Türk işçilere eşi Zekeriya Sertel’le beraber sınıf bilinci, sendikal örgütlenme ve Milli Mücadele konularında seminerler verdi. Milli Mücadele için parasal yardım topladı.
Türkiye’ye döndükten sonra 1924-1931 yılları arasında eşiyle beraber “Resimli Ay” dergisini çıkardı. Aynı dönemde “Cumhuriyet” gazetesinde toplumsal sorunlar hakkında günlük yazılar yazdı.
Takrir-i Sükûn döneminde eşinin hapse mahkûm edilmesinden sonra dergiyi bir buçuk yıl boyunca kendi başına çıkardı. 1929’da dergideki “Savulun Geliyorum” başlıklı yazısı nedeniyle mahkemeye sevk edildi. Sertel, neşriyat yüzünden mahkemeye sevk edilen ilk Türk kadını oldu.
1930’da İstanbul Belediye Meclisi için yoksul köylü ve küçük memurları temsil etmek istediği için bağımsız aday oldu, kazanamadı. 1931’de Resimli Ay’ın kapanmasının ardından Lenin, Bebel, Kautsky gibi sosyalist ve sosyal demokrat yazarların kitaplarını Türkçeye çevirdi. 1936’da “Tan“
gazetesini kurdu. 2. Dünya Savaşı sırasında faşizm ve ırkçılık karşıtı yayınlar yapan gazetede “Görüşler” adlı köşe
yazdı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)’nden ayrılan Celal Bayar ve Adnan Menderes gibi politikacılarla yeni bir parti kurmak için çalışmalara başladı. “Görüşler” adlı bir dergi çıkardı.
4 Aralık 1945’te Tan ve Görüşler matbaası komünizm propagandası yapılması iddiasıyla bir grup tarafından tahrip edildi. Sertel, bu olaydan sonra Demokrat Parti (DP) kuruluşunda yer almadı. Baskılar ve soruşturmalar artınca 1950’de Türkiye’yi terk etti. 1968’de Bakü’de yaşama veda etti.
News
