Gelişen teknolojiyle birlikte yapay zeka (YZ), günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Eğitimden sağlığa, üretimden finans sektörüne kadar birçok alanda büyük kolaylıklar sağlayan bu teknoloji, ne yazık ki kötü niyetli kişiler tarafından da kötüye kullanılmaktadır.
Son yıllarda dolandırıcılar, yapay zekâyı kullanarak daha gerçekçi, daha ikna edici ve daha karmaşık yöntemlerle insanları kandırmaya başlamıştır. Bu durum, hem bireylerin hem de kurumların ciddi maddi ve manevi zararlar görmesine yol açmaktadır.
1. Yapay Zeka Destekli Dolandırıcılık Yöntemleri
Dolandırıcıların yapay zekayı kullanarak uyguladıkları bazı yaygın yöntemler şunlardır:
Ses ve Görüntü Taklidi (Deepfake): Bir kişinin sesini veya yüzünü taklit ederek sahte telefon görüşmeleri veya video mesajlar oluşturulabilir. Bu yöntemle yakınlarınızdan para istenebilir ya da sahte talimatlar verilebilir.
Otomatik Sohbet Botları (Chatbot Dolandırıcılığı): Gerçek insan gibi konuşan yapay zeka botları, sosyal medya veya mesajlaşma uygulamaları üzerinden kişisel bilgilerinizi almaya çalışabilir.
Sahte Belgeler ve E-postalar: Yapay zeka, gerçek belgelerle neredeyse ayırt edilemeyecek sahte belgeler, faturalar veya e-postalar oluşturabilir.
Sesli Kimlik Hırsızlığı: Telefonla arayarak sesinizi analiz eden sistemler, ses biyometrisini ele geçirip sizin adınıza işlem yapabilir.
2. Bireylerin Alabileceği Tedbirler
Yapay zeka destekli dolandırıcılıklardan korunmak için bireylerin bilinçli olması hayati önem taşır:
Şüpheci Olun: Tanımadığınız kişilerden gelen ani para taleplerine, beklenmedik mesajlara veya aramalara karşı temkinli olun.
Kimlik Doğrulaması Yapın: Telefonla arayan veya mesaj atan kişinin gerçekten söylediği kişi olup olmadığını farklı bir iletişim kanalından doğrulayın.
Kişisel Bilgilerinizi Paylaşmayın: Kimlik numarası, banka bilgileri, parola gibi hassas bilgileri hiçbir zaman çevrimiçi olarak paylaşmayın.
Görsel ve Ses İçeriklerine Dikkat Edin: Bir video veya ses mesajı gerçekçi görünse bile deepfake olabileceğini unutmayın.
3. Kurumların Alabileceği Tedbirler
Şirketler ve kurumlar da yapay zeka temelli dolandırıcılık risklerine karşı güçlü güvenlik politikaları geliştirmelidir:
Çok Katmanlı Doğrulama Sistemleri: İşlem onaylarında sadece şifre değil, biyometrik veya ikinci adım kimlik doğrulaması gibi ek önlemler kullanın.
Çalışan Eğitimi: Personeli yapay zeka dolandırıcılığına karşı bilinçlendirin, şüpheli durumları nasıl tespit edeceklerini öğretin.
Yapay Zeka ile Yapay Zekaya Karşı Savunma: Sahte belgeleri, mesajları ve videoları tespit edebilen güvenlik yazılımları kullanın.
İç Denetim ve Prosedürler: Para transferleri veya önemli işlemlerde çift onay sistemi gibi ek kontroller uygulayın.
4. Yasal ve Toplumsal ÖnlemlerYasal Düzenlemeler: Devletler, yapay zekanın kötüye kullanımını önlemek için yeni yasalar çıkarmalı ve cezai yaptırımlar uygulamalıdır.
Farkındalık Kampanyaları: Kamu kurumları ve STK’lar, toplumu bilinçlendirmek amacıyla bilgilendirici kampanyalar düzenlemelidir.
Sonuç
Yapay zeka, insanlığın hizmetinde güçlü bir araç olabileceği gibi kötü niyetli kişilerin elinde tehlikeli bir silaha da dönüşebilir. Bu nedenle bireylerin, kurumların ve devletlerin iş birliği içinde hareket ederek dijital güvenlik kültürünü geliştirmesi şarttır. Unutulmamalıdır ki en güçlü savunma, teknolojiyi anlamak ve bilinçli bir şekilde kullanmaktan geçer.
Aşağıdaki kaynaklar, yapay zekanın dolandırıcılıkta kullanımına ve alınması gereken önlemlere dair en güncel ve güvenilir referanslardır:
Europol (2023). Facing the Threat of Deepfakes: Protecting Society from AI-Generated Misuse. European Union Agency for Law Enforcement Cooperation.
OECD (2023). The Risks of AI-Enabled Fraud and How to Counter Them. Organisation for Economic Co-operation and Development.
Federal Trade Commission (FTC) (2024). Scams, AI, and You: How to Protect Yourself from AI-Driven Fraud. Washington D.C.: FTC Publications.
INTERPOL (2024). Artificial Intelligence and Cybercrime: A Strategic Guide for Law Enforcement. Lyon: Interpol Digital Crime Centre.Cybersecurity and Infrastructure Security Agency (CISA) (2024). Deepfake Threats and Countermeasures: Guidelines for Individuals and Organizations.
IBM Security (2024). AI-Powered Fraud Detection and Prevention Strategies. IBM Global Security Intelligence Report.MIT Technology Review (2023). The Rise of AI Scams and How to Fight Back. Cambridge, MA: MIT Press.
Ali Emre Deşat
News
