Dr. Mustafa Torun yazdı…
Fakir Bayburt Ustamız, bakınız İsmail Hakkı Tonguç için ne demiş?
“Yurdumuzda aydınlığa karşı güçlü bir direnme vardır. Bunlar, ortaya Atatürk gibi güçlü adamlar çıkınca sinsi sinsi yatıp uyur görünse de, buldukları ilk fırsatta başlarını deliklerinden çıkarırlar. Anlattım: Halkevleri’ni, Halkodaları’nı öyle kolayca kapatıverdiler! Hele Köy Enstitüleri’ni… Rahmetli İsmail Hakkı Tonguç’u düşünüyorum. O büyük adama kan kusturdular.”
*
Türk Eğitim Derneği’nin sağgörü ve amaçları çerçevesinde 27 Kasım 2012 tarihinde kurulan TEDMEM, eğitim bütünlüğü için kanıta dayalı araştırma verisi, fikir, yayın ve tasarı üretip sonuçlarını kamuoyuna mal etmeyi amaçlayan bağımsız bir düşünce kuruluşu olarak biliyoruz. Sevgili Aziz Muhammet Ulubaş’a ve TEDMEM’e aldığım veriler için buradan teşekkür ediyorum
*
TEDMEM 2022 yılı Eğitim Faaliyet Raporu’nu yayımlamıştır. TEDMEM yayınladığı bu raporunda eğitimin finans ayağında birbirinden çarpıcı noktaları gözler önüne sermiştir.
2022 yılında toplam eğitim bütçesi 274.384.74.000 TL olarak belirlenirken, bu oran GSYH’ye oranı yüzde 15,67 olmuştur. Toplam eğitim bütçesinin yüzde 68,9’unu oluşturan Milli Eğitim Bakanlığı 2022 yılı bütçesi 189.010.851.000 TL olmasıyla bakanlığın bütçesi yurt içi hasılanın yüzde 2,40’ına merkezi yönetim bütçesinin ise yüzde 10,79’u denk geldiğini görüyoruz.
Ekonomik sınıflandırmaya göre;
➢ %81 personel ve SGK devlet primi giderleri,
➢ %16 mal ve hizmetlerin alım giderleriyle sermaye giderleri,
➢ %3 cari transferler,
➢ %0,03 sermaye transferlerine ayrıldığı belirtilmiştir.
*
Bakanlığın yatırımlara 15.225.500.000 TL ayırdığını anlıyoruz. İşlevsel sınıflandırmaya göre harcamalar;
• %55 temel eğitim,
• %29 orta öğretim,
• %8 yönetim ve destek programı,
• %5 engellilerin toplumsal hayatta katılımı ve özel eğitimi,
• % 2 hayat boyu öğrenme,
• % 1 uluslararası eğitim iş birlikleri ve yurt dışı eğitim,
• %0,04 ölçme, seçme ve yerleştirmeye ayrılmıştır.
*
29 Haziran 2022’deki ek bütçeyle birlikte MEB;
▪ 2.413.000.000 TL ücretsiz ders kitabı giderleri,
▪ 1.226.000.000 TL taşımalı eğitim hizmet alım giderleri,
▪ 1.000.000.000 TL eğitim yapılarında afet riskini azaltılması projesi,
▪ 3.445.120.000 TL ilköğretim ücretsiz ders kitabı ile diğer tüketime yönelik mal ve malzeme giderleri,
▪ 2.087.309.000 TL tüketime yönelik mal ve malzeme alım giderleri,
▪ 1.500.000.000 TL temel eğitimde 10 bin okul projesi için mamul mal alımları, menkul sermaye üretim giderleri, gayrimenkul büyük onarım giderleri,
▪ 1.650.000.000 TL okul inşaatları projeleri
2022-2023 eğitim öğretim yılında “okul bazlı bütçe” uygulaması kapsamında okulların ihtiyaçlarını giderebilmeleri için temel eğitim de dahil olmak üzere okullara doğrudan 7 milyar TL bütçe gönderilmiştir.
*
Milli Eğitim Bakanı proje kapsamında 1 Ekim 2022 tarihindeki açıklamasında; Gönderilen bütçenin 1,4 Milyar TL’sinin kullanılmadığını; hatta, bazı okul yöneticilerinin 1 TL bile harcamadığını ve gönderilen bütçeden haberlerinin bile olmadığını belirtmiştir.
*
Öğrenci başına eğitim harcamaları: OECD Ortalaması 12.000 dolar, Türkiye Ortalaması 5.743 dolardır.
TÜİK’in İstatistiklerine göre; Çocuk 2021 raporunda sunulan, resmî ve özel okullarda eğitimde yaşanan sorunların ne olduğuna ilişkin hanehalkının görüşleri, en fazla sorun olarak görülen konunun “eğitim masrafları” olduğunu göstermektedir (TÜİK, 2022b).
*
TÜİK’in Eğitim Harcamaları İstatistikleri de 2021 yılında eğitim harcamalarının % 72,5’inin devlet tarafından finanse edildiğini, hanehalkının yaptığı harcamaların payının ise % 22 olduğunu göstermektedir. 2020 yılı ile kıyaslandığında devletin eğitime ayırdığı finansal kaynağın azaldığı, hanehalkının üstlendiği maliyetin ise arttığı görülmektedir. Türkiye, eğitim finansmanı bakımından hanehalkı harcamaları payının oldukça yüksek olduğu ülkeler arasında bulunmaktadır. Özellikle yükseköğretim öncesi kademelerde hanehalkının yaptığı eğitim harcamaları OECD ortalamasının iki katından fazla olmaktadır. Türkiye, %91 oranı ile OECD genelinde temel eğitim hizmetlerine en yüksek harcama yapan ülkelerden biri olmaktadır. Personel harcamaları dışarıda bırakıldığında MEB’in diğer harcamalar için kullanabileceği bütçe sadece yüzde 19 olarak belirtilmiştir.
*
SONUÇ VE YORUM:
Eğitimin ne hale geldiğini ben bir hekim olarak yorumlamıyorum. Varın siz ayrıntılı yorumlayın. Eğitimde sağlık gibi hastanelik olmuş durumdadır. Bu ikiliyi bence iyi hekimlere emanet edin dersem derdimi anlatabilirim herhalde!.. Sözlerimi güzel bir Ali Rıza Binboğa ezgisi ile bitireyim. ? Öğretmen öğretebiliyor mu?
“İlk öğretmenin kim senin
Kim öğretti alfabeyi
Bir hak için kırk yıl
Köle olunuyorsa
Yirmi dokuz kere kırk yıl
Kölesiyiz öğretmenin”
Sevgilerimle…
Dr. Mustafa Torun
News
